گلوکو یا آب سیاه

گلوکوم به یک بیماری اطلاق نمی شود بلکه شامل گروهی از بیماری ها می باشد.این بیماری به دلیل افزایش فشار مایع داخل چشم ایجاد می شود، ایجاد این بیماری در افرادزیر 40 سال غیر معمول است اما با افزایش سن شیوع آن افزایش می یابد.ضربات ناشی از جراحی و تصادفات و سوختگی های شیمیایی از عوامل مهم ایجاد کننده بیماری گلوکوم می باشد(1).5/4 میلیون نفر در دنیا به دلیل گلوکوم دچار کوری می شوند(8).افزایش فشار داخل کره چشم به سه عامل بستگی دارد:سرعت ترشح مایع زلالیه توسط جسم مژگانی ،مقاومت در برابر خروج مایع زلالیه،میزان فشار وریدی.دو نوع گلوکوم وجود دارد:

1- گلوکوم اولیه که با بیماری چشمی ارتباط ندارد و به علت مقاومت در راه خروجی مایع زلالیه ایجاد می شود و هر دو چشم را درگیر می کند و ممکن است ارثی باشد.

2-گلوکوم ثانویه با بیماری های چشمی که جریان خروجی زلالیه را کاهش می دهند ارتباط دارد و یک طرفه(درگیری یک چشم) می باشد و شیوع فامیلی در آن نادر است.

فشار داخل کره چشم با توجه به عواملی مانند:ساعات مختلف روز، فصول ، فشار خون ،سرعت ضربان قلب و تنفس تغییر می یابد.یک تقسیم بندی دیگر وجود دارد گلوکوم زاویه بسته و گلوکوم زاویه باز که هر کدام چندین نوع هستند.گلوکوم زاویه باز به آرامی پیشرفت می کند و فرد متوجه از دست دادن بینایی خویش نمی شود.گلوکوم زاویه بسته اولیه همیشه با افزایش فشار داخل کره چشم همراه است.این بیماری به طور ناگهانی ظاهر می شود و دردناک می باشد.کاهش دید به سرعت پیشرفت می کند و سبب می شود که بیماران زودتر نسبت به گلوکوم زاویه باز، به دنبال مراقبت های پزشکی بروند.گلوکوم زاویه بسته شایع ترین نوع گلوکوم می باشد و 60%تا 70% موارد گلوکوم در بزرگسالان را شامل می شود. گلوکوم زاویه باز اولیه در سیاهپوستان شایع تر از سفیدپوستان است و در سیاهپوستان در سنین پایین تر ایجاد می شود و بیشتر از سفیدپوستان باعث کوری می شود. بالا بودن فشار چشم نشان دهنده ابتلاء به این بیماری نیست بلکه به تحمل عصب بینایی در برابر افزایش فشار چشم بستگی دارد.با مراجعه به چشم پزشک این بیماری به راحتی قابل تشخیص می باشد .افراد بالای 35 سال وقتی به چشم پزشکی می کنند باید معاینه ای برای این بیماری صورت بگیرد(به خصوص در افرادی سابقه این بیماری در خانواده  دارند).

آب مرواريد(كاتاراكت)
وجود هر نوع کدورت  در عدسی چشم  را گویند. یکی از علل مهم کوری در کشورهای با درآمد متوسط و پایین می باشد. در این حالت عدسی چشم کدر می شود،کاتاراکتی که  در اثر افزایش سن ایجاد می شود قابل پیشگیری نیست اما با جراحی قابل درمان  است .کاتاراکت در بیشتر موارد دو طرفه(در گیری دو چشم)می باشد،کاهش تدریجی بینایی مهمترین علامت کاتاراکت است.علایم دیگر شامل پخش نور تابیده شده از اشیا،تاری دید،کج و معوج دیدن ،تغییر ادراک رنگ و... می باشد. در کودکان این بیماری یا تغییر رفتار(مانند ناتوانی در دیدن تخته سیاه و مطالعه کردن و...) قابل تشخیص است و در بزرگسالان یکی از اولین نشانه و علایم آن، مشکل در رانندگی در شب می باشد. کاتاراکت می تواند در هر سنی با دلایل گوناگونی روی دهد و حتی در زمان تولد هم می تواند وجود داشته باشد.کاتاراکت وابسته به سن شایع ترین نوع کاتاراکت است.کاتارکت مادرزادی نوعی از این بیماری است که نوزاد هنگام تولد دچار کدورت عدسی چشم می باشد و مهمترین علت آن ابتلاء مادر به سرخجه در دوران حاملگی می باشد. عواملی به غیر از سن که ایجاد کاتاراکت می شود شامل:تروما(ضربه) ،سموم،بیماری های سیستمیک (مثل دیابت)،سیگار کشیدن،اشعه ماورا بنفش، سوءتغذیه و ارث می باشد ،در ضمن مصرف بعضی از داروها(مانند استروئید) سبب ایجاد کاتاراکت می شود . ضربه شایع ترین علت کاتاراکت در جوانان می باشد.با عمل جراحی می توان این عارضه را درمان نمود .

پیشگیری از کاتاراکت:

استفاده از عینک های محافظ در محیط های کاری و در مقابل نور خورشید همچینین مراقبت از خود در برابر ضربه و... می تواند در پیشگیری این بیماری موثر باشد.

انحراف چشم (استرابيسم)(لوچی)   

استرابیسم در واقع عدم تعادل و هماهنگی بین چشم ها می باشد در نتیجه چشم ها در جهات مختلف نگاه می کنند و به طور همزمان بر یک نقطه متمرکز نیست. در بیشتر موارد استرابیسم در کودکان،علت آن ناشناخته است.وقتی که هر دو قادر به تمرکز بر روی تصویر نباشد و یا درک عمق وجود نداشته باشد،مغز ورودی از یک چشم را نادیده می گیرد و باعث از دست دادن دائمی بینایی در آن چشم می شود.ناهماهنگی بین عضلاتی که در اطراف چشم ها قرار داردسبب ایجاد این بیماری می شود ،همچنین این بیماری می تواند اکتسابی باشد و در اثر عواملی مانند فلج اعصاب مغزی ،توده های کره چشمی ، شکستگی های کاسه چشم ،بیماری چشمی ناشی از تیروئید ومشکلات بوجود آید. اغلب افراد دچار انحراف چشم از دوبینی شکایت دارند.با مراجعه به چشم پزشکی وانجام معاینات توسط چشم پزشک این بیماری تشخیص داده می شود،غفلت در درمان استرابیسم ممکن است اثرات نامطلوبی از جنبه بینایی ،آسیب روانی و آمبلویی در چشم منحرف ایجاد نماید.درمان با توجه به نوع مشکل شامل تجویز عینک اصلاح علل زمینه ای بیماری و جراحی می باشدبا انجام معاینات چشمی در کودکان از این بیماری می توان پیشگیری نمود.

تنبلي چشم (Amblyopia)

شایع ترین علت اختلال بینایی در کودکان است.در این عارضه دید یک چشم کاهش می یابد و علت آن این است که چشم و مغز با هم به درستی کار نمی کنند.در این بیماری چشم طبیعی به نظر می رسد اما فرد از آن چشم استفاده نمی کند.عوامل ایجاد کننده آمبیلوپی شامل استرابیسم،عدم تعادل بین دو چشم که یک چشم نزدیک بین تر یا دور بین تر یا آستیگمات تر باشد و همچنین آب مروارید می باشد. اگر آمپلیوپی در کودکی درمان موفقیت آمیز نداشته باشد به دوران بزرگسالی نیز ادامه می یابد و شایع ترین علت اختلال دائمی یک چشم در میان کودکان و بزرگسالان جوان و میانسالان است. آمبلیوپی اغلب یک طرفه می باشد ولی می تواند هر دو چشم را نیز گرفتار کند.بینایی از تولد تا 8 سالگی کامل می شود و در دوران شیرخوارگی سرعت این تکامل بیشتر می شود و سرعت پیشرفت این بیماری به سن بچه بستگی دارد،کودکان کوچکتر سریع تر دچار کاهش بینایی می شوند و همچنین  برگشت و بهبود آمبلیوپی در کودکان کوچکتر بیشتر و سریع تر است.

پیشگیری:جلوگیری از ایجاد محرومیت های بینایی در شیرخواران و پیشگیری از بیماری استرابیسم در پیشگیری از این بیماری موثر است.البته فاکتورهای ژنتیکی در ایجاد این بیماری نیز نقش دارند.درمان این  بیماری شامل تصحیح مناسب خطاهای انکساری  و استفاده از چشم بند یا تار کردن چشم سالم با دارو می باشد. در کودکان ممکن است این بیماری دیر تشخیص داده شود و غربالگری در سن 5/3-3 سالگی می تواند در تشخیص این بیماری بسیار کمک کند.

نابينايي و كم بينايي

میدان بینایی قسمتی از فضای اطراف ما است که توسط یک چشم در هر لحظه قابل مشاهده است .برخی از بیماریها(مانند آبله،دیابت،ام اس،فشار خون وبیماری های دیگر) با اثر بر سلولهای بینایی و یا عدسی چشم سبب کاهش بینایی و یا نابینایی کامل در فرد مبتلاء می گردند،پیشگیری و کنترل به موقع این بیماریها از این عارضه جلوگیری می نماید.

نابینایی و کم بینایی ناشي از ديابت:

ديابت (مرض قند)بيماري است كه در اثر افزايش قند خون بوجود مي آيد.همان گونه که دیابت تمام سیستم های بدن را گرفتار می کند در چشم هم تقریباً تمام قسمت های آن می تواند تحت تاثیر عوارض سوءدیابت قرار گیرد. یکی از عوامل اصلی کوری در برخی از کشورها مشکلات ناشی از دیابت می باشد.در این بیماری آسیب تدریجی به رگهای خونی شبکیه چشم و بافت حساس به نور که در بینایی نقش مهمی دارند وارد می شود.این عارضه معمولاً در دو چشم ایجاد می شود.می توان با کنترل فشار خون،قند خون و چربی خون خطرات این بیماری را کاهش می دهد. 5% بیماران برای معاینه مراجعه نمی کنند و این سبب آسیب جدی به چشمان می شود.

عیوب انکساری( نزديك بيني،دوربيني و آستيگماتيسم،پیرچشمی):

شایع ترین علت مراجعه افراد به کلنیک های چشم پزشکی عیوب انکساری می باشد.تشخیص و درمان کودکان قبل از 9 سالگی بسیار مهم و با اهمیت است.تشخیص و درمان عیوب انکساری در سنین 5/3 - 3 سالگی از توصیه های سازمان بهداشت جهانی است.عدم تشخیص به موقع عیوب انکساری در کودکان سنین آمبلیوپی(5/3-3) می تواند منجر به آمبلیوپی و در نتیجه معلولیت های اجتماعی گردد.
- دوربينى
در این بیماری تصویر در پشت شبکیه تشکیل می گردد و افردا اشیاء دور را به خوبی می بینند. علایم دوربینی شامل سردرد،تاری دید اشیاء دور دست،کاهش حدت بینایی نزدیک،حساسیت به نور،تاری دید ناگهانی می باشد.اگر دوربینی شدید نباشد یک فرد جوان توسط روند تطابق می تواند تصویر واضحی را از شی دور دست در شبکیه ایجاد کند ولی تلاش برای تطابق سبب خستگی چشم می گردد.دور بینی یکی از علل شایع آمبلیوپی یک چشمی می باشد با استفاده از عینکهایی با عدسی محدب این مشکل بر طرف می گردد.
- نزديک‌بينى 
 در این بیماری تصویر در جلوی شبکیه تشکیل می شود و فرد اشیاء نزدیک را به خوبی می بیند ولی در دیدن اشیاء دور دچار مشکل است.این عارضه شایع ترین نوع عیوب انکساری در کل جمعیت جهان است.علایم این بیماری تاری دید، سر درد می باشددر این بیماری فرد نزدیک بین می تواند کتاب را بدون استفاده از عینک مطالعه کند.در صورت درمان نکردن فرد ممکن است به گلوکوم زاویه باز اولیه دچار گردد(1). این مشکل را می توان با عینکهایی با عدسی کاو (منفی) بر طرف نمود . 
- آستيگماتيسم 
 در این بیماری چشم تصویری با نقاط یا خطوط کانونی متعدد می سازد، علت معمول آستیگماتیسم اختلالات شکل قرنیه می باشد.برش های جراحی قرنیه،ضربه و تومورهای پلک می تواند سبب آستیگماتیسم شود این مشکل را با استفاده از عدسی های استوانه ای اصلاح نمود که اغلب با عدسی های کروی بکار می رود .

-پیر چشمی:

با افزایش سن خاصیت ارتجاعی عدسی چشم کم می شود و سبب کاهش تطابق عدسی می گردد در نتیجه فرد اشیاء نزدیک را به وضوح نمی تواند ببیند و این مشکل را می توان با استفاده از عینک های کمکی بر طرف نمود  .

شب کوری:

شب کوری واقعی غیر معمول می باشد.شب کوری می تواند در اثر کمبود دراز مدت ویتامین A مانند گرسنگی مزمن، اعتیاد به الکل،کمبود جذب چربی و بیماری های کبد رخ دهد ایجاد شود.در این بیماری فرد دچار مشکلات دید در شب (عدم تطابق دید در شب) می باشد  .

مشكلات چشم ناشي از كار با كامپيوتر(CVS( Computer Vision Syndrome

CVS چيست؟
CVSیک مجموعه ای از مشکلات بینایی می باشد که مرتبط است با افرادی که به مدت طولانی با  کامپپوتر کار می کنند. با افزایش رو زافزون کامپیوتر در محل هاي كار و حتي در خانه ها تعداد كسانيكه از به CVSدچار می شوند افزايش می یابد.

علائمCVS:
علایم این عارضه شامل:خستگي چشم، خشكي چشم، سوزش، اشك ريزش، تاري ديد،درد در گردن و شانه ها می باشد.يكي از علل مهم خشكي و سوزش چشمان هنگام كار با كامپيوتر كاهش ميزان پلك زدن است.برای جلوگیری از خستگی چشمان در هنگام کار با کامپیوتر باید هر2 ساعت کار با کامپیوتر،15 دقیقه استراحت نموداستفاده از صندلی مناسب و همچنین پایین تر بودن صفحه مانیتور از صورت می تواند تا حدودی از علایم این عارضه پیشگیری نمود.در صورت ناراحتی و مشکلات زیاد چشمی می توان با مراجعه به چشم پزشک از قطره های چشمی استفاده نمود.

گل مژه:

التهاب غدد لبه پلکهای چشم را گل مژه گویند. غالبا  این التهاب عفونی و بسیار دردناک است  و تماس با دستهای آلوده نیز سبب سرایت آن می شود .این عارضه خطرناک نیست. هرگز نباید گل مژه را فشار داد بلکه بر روی آن کمپرس گرم قرار داد تا بهبود یابد. در صورت عفونت شدید و تورم پلک ها باید به سرعت به پزشک مراجعه نمود ریختن هیچ گونه داروی سنتی در داخل چشم درست نیست .
افتادگی پلک:

در این عارضه پلک فوقانی پایین می افتد ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد.ناهنجاری در عصب گیری یا عضله بالا برنده پلک فوقانی سبب این بیماری می شود.این عارضه ممکن است مادرزادی یا اکتسابی می باشد.این عارضه با جراحی درمان می شود.

تراخم:

یک عفونت شدید چشمی می باشد که در اثر عامل بیماریزا ی کلامیدیاتراکوماتیس بوجود می آیدو سبب کوری می شود.این بیماری از طریق تماس مستقیم،استفاده از وسایل شخصی مشترک و مگس یا پشه این بیماری منتقل می شود.این بیماری در شیرخواران و کودکان با حداقل عارضه می باشد و برطرف می گردد ولی در برزگسالان اغلب حاد می باشد و عوارض دارد.پیشگیری از این بیماری از طریق رعایت بهداشت فردی امکان پذیر است.با تجویز آنتی بیوتیک توسط پزشک این عارضه قابل درمان می باشد .

كور رنگي:

در این بیماری فرد دچار نقص دید رنگی،عدم توانایی در تشخیص سایه های خاصی از رنگ و یا در موارد شدید عدم توانایی در دیدن رنگ بطور کامل می باشد.تعداد کمی از مردم بطور کامل کوررنگ می باشند.اکثر افراد دچار کوررنگی در تشخیص رنگ های قرمز وسبز(رایج ترین کور رنگی) ویا آبی و زرد(کمتر رایج) دچار مشکل می باشند.افراد کاملاً کوررنگ اشیاء را به صورت سیاه و سفید و یا در سایه های خاکستری می بینند.شدت کوررنگی از خفیف تا شدید(با توجه به علت آن ) قابل تغییرمی باشد.دید رنگ در اثر رنگدانه های حساس به نور در شبکیه چشم ایجاد می شود.در بخش مرکزی شبکیه چشم (ماکولا) سلول های مخروطی حساس به نور قرمز،سبز و یا آبی می باشد که بر اساس طول موج،نور را تشخیص می دهد.اگر سلول های مخروطی فاقد یک یا بیشتر از رنگدانه های حساس به نور باشد فرد قادر به دیدن یکی یا بیشتر ازسه رنگ اصلی نمی باشد.بیماری کورنگی معمولاً یک بیماری ارثی می باشد که از مادر به پسر منتقل می شود اما برخی از بیماری ها و صدمات به عصب بینایی یا شبکیه چشم سبب این بیماری میگردد.بیماری هایی که در ایجاد کوررنگی موثر هستند شامل:دیابت،گلوکوم،تحلیل شبکیه،آلزایمر،پارکینسون،اعتیاد شدید به الکل،سرطان خون،کم خونی داسی شکل و... می باشد.هیچ درمانی برای کوررنگی وجود ندارداما اگر علت آن بیماری یا آسیب چشم باشد،درمان ممکن است مشکل دید رنگ را بهبود بخشد.استفاده از عینک رنگی ویژه و پوشیدن لنز تماسی قرمز می تواند به فرد دچار کوررنگی کمک کند. 

خشكي چشم:

خشکی چشم یک بیماری است که در آن اشک کافی برای روان کاری چشم تولید نمی شود(یا اشک به اندازه کافی تولید نمی شود ویا کیفیت اشک پایین می باشد).این عارضه یک مشکل شایع برای افراد مسن می باشد.اشک مخلوط  پیچیده ای از آب ،روغن چرب،پروتئین و الکترولیت می باشد که سبب روان شدن سطح چشم،کاهش خطر عفونت چشم،شستشوی چشم از مواد خارجی و صاف و تمیز نگهداشتن سطح چشم می شو.وقتی که زیاد به صفحه کامپیوتر نگاه می کنیم یا در اتاق تهویه مطبوع  یا هواپیما قرار می گیریم ممکن است دچار این عارضه بشویم.این عارضه علایمی مانند احساس سوزش یا خارش در چشمان،افزایش تحریک چشم،خستگی پس از مدتی کوتاهی مطالعه، تاری دید و حساسیت به نور دارد.عواملی مانند کاهش تولید اشک،عدم تعادل در ترکیب اشک چشمان،افزایش  سن،مصرف  برخی داروها،پس از جراحی لیزر چشم،اشعه درمانی،؛مصرف کم غذاهای دارای ویتامینA(6).سبب خشکی چشمان می شود.برخی از داروها مانند آنتی هیستامین و ضد احتقان ها،برخی از مواد مخدر که برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود،،قرص های ضد بارداری ،برخی از داروهای ضد افسردگی ،ضد دردها (ایبوپروفن،آسپرین،موترین و...،ناپروکسن)،داروهای درمان آکنه  سبب خشکی چشم می شوند.

علل دیگری که سبب خشکی چشم می شوند شامل:کارهایی که نیاز به تمرکز دارند مانند کار با کامپیوتر،رانندگی،مطالعه زیاد،باد،ارتفاع زیاد، و هوای خشک می باشد.

درمان این عارضه  می تواند از طریق استفاده از قطره های چشمی ،تغییر شیوه زندگی  و در موارد جدی تر عمل جراحی  صور ت پذیرد.

کارهایی که برای پیشگیری از خشکی چشم می توان انجام داد شامل:اجتناب از دمیدن هوا،سشوار، بخاری خودرو،سیستم های تهویه مطبوع به چشمان ، استفاده از عینک در روزهایی که باد می وزد و هنگام شنا،استفاده از یک مرطوب کننده در خانه در زمستان ، استراحت به چشمان هنگام کار طولانی ، قرار دادن صفحه کامپیوتر روبرو  و پایین تر از چشمان،اجتناب از سیگار کشیدن می باشد.

آلرژي  هاي چشمي:

برخی از افراد در فصل بهار دچار آلرژی می شوند.نشانه های آلرژی شامل عطسه،سرفه،آبریزش و ترشح اشک می باشد.آلرژی چشم که ورم ملتحمه آلرژیک نامیده می شود یک واکنش به مواد آلرژی زا در محیط داخلی و خارجی می باشد.گرده گیاهان،غبار و شوره حیوانات سبب ایجاد آلرژی می شود.در حالی که حساسیت چشم می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار بدهد کسانی که از لنزهای تماسی سخت استفاده می کنند در فصل بهار بیشتر در معرض ابتلاء به آلرژی هستند.این افراد ممکن است (استفاده کنندگان لنزهای تماسی) دچار علایم شدیدتر آلرژی بشوند.موارد زیر در استفاده کنندگان لنزهای تماسی توصیه می شود:

-کم استفاده کردن از لنزهای تماسی

-تمیز کردن روزانه لنزها تماسی

-استفاده از قطره های چشمی زیر نظر بینایی سنج

استفاده از آنتی هیستامین یا سایر داروها برای درمان علایم به افراد توصیه می شود.در حالی که آنتی هیستامین ها می توانند به درمان علایمی مانند آبریزش از بینی و عطسه کمک کنند برخی از داروها سبب کاهش اشک می شود که در این حالت علایم آلرژی بدتر می شود.برای درمان موثر بیماران باید چشم پزشک مراجعه نمایند.در اغلب موارد می توانیم حساسیت مربوط به ورم ملتحمه را با تجویز مسکن و قطره های چشمی با توجه به تاریخچه فرد بیمار درمان کرد.در حالی که آلرژی چشم می تواند هم آزار دهنده باشد و هم بر انجام کارها تاثیر بگذارد.با رعایت موارد زیر می توان علایم آلرژی را کاهش داد:

-تماس نداشتن با چشم(دست نزدن به چشم)

-شستشوی دست ها با آب و صابون

-شستشوی و ضد عفونی کردن لنزهای تماسی

-عدم استفاده از مواد آرایشی مشترک

-استفاده نکردن از لنزهای تماسی دیگران

 توصیه می شود هر2 سال یک بار توسط چشم پزشک چشمان معاینه شود(زیر 6 سال) و بالای60 سال هر سال یک بار توسط چشم پزشک معاینه شوند.

آسيب هاي ناشي از ورزش:

در برخی از ورزشها مانند بيس بال،بسكتبال و... ممکن است در اثر ضربه به سرو یا ضربه به چشم، بینایی فرددچارآسيب شود.می توان از این عوارض با استفاده کلاه مناسب وعينكهاي محافظ پيشگيري نمود.

سوزش چشم بعد از شنا در استخر

شنا در استخرها می تواند افراد را دچار مشکلات چشمی بکند.برخی از مطالعات نشان داده است که بعد از شنا در استخر ها چشم افراد دچار ادم قرنیه  و همچنین هاله ای در اطراف چشم می شود.سوزش ریه ها و چشم نیز در بین افرادی که در استخرها شنا می کنند رایج می باشد،علت این مشکلات تشکیل کلرآمین در آب استخر ها می باشد.شستشوی چشم ها با آب بعد از شنا به کمتر شدن مشکلات چشمی بعد از شنا کمک می کند.

جسم خارجی در چشم

شامل 25% از تمام صدمات چشمی را شامل می شود. علایم آن درد،اشک ریزش و احساس جسم خارجی در چشم می باشد. می توان با شستشوی جسم خارجی را خارج نمود. اگر جسم خارجی از چشم خارج نشد چشم را باید با یک پارچه تمیز پوشانده و به پزشک مراجعه نمود