به منظور تحقق بخشيدن به تاكيد مقام معظم رهبري در« استفاده صحيح و مناسب
از ظرفيت هاي علمي نخبگان در راستاي توسعه همه جانبه كشور » و در اجراي ماده
4 اساسنامه بنياد ملي نخبگان درباره « تعريف نخبه و احراز استعدادهاي برتر و نخبگي
افراد » آيين نامه احراز استعدادهاي برتر و نخبگي تصويب مي شود.
در اين آيين نامه « بنياد ملي نخبگان كشور » به اختصار « بنياد » و دو وزارتخانه « علوم،
تحقيقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي » به اختصار « وزارتين علوم و
بهداشت » ناميده مي شود.
ماده 1- هدف
منطقي كردن و تعريف شاخص هاي علمي، استانداردسازي معيارها و فرايندهاي شناسايي
و معرفي نخبگان و استعدادهاي برتر هر بخش .
ماده 2- تعريف نخبه و استعداد برتر
1-2- « نخبه » به استناد ماده 4 اساسنامه بنياد به فرد برجسته و كارامدي اطلاق مي شود
كه اثرگذاري وي در توليد و گسترش علم و هنر و فناوري و فرهنگ سازي و مديريت
كشور محسوس باشد و هوش، خلاقيت، كارآفريني و نبوغ فكري وي در راستاي توليد و
گسترش دانش و نوآوري موجب سرعت بخشيدن به رشد و توسعه علمي و اعتلاي جامعه
انساني كشور گردد.
2-2- « استعداد برتر » به فردي اطلاق مي شود كه به صورت بالقوه نخبه بوده ولي هنوز
زمينه هاي لازم براي شناسايي كامل و يا بروز استعدادهاي ويژه او فراهم نشده است.
تصره 1: تعاريف فوق شامل استعدادهاي برتر و نخبگان بخشهاي مختلف از قبيل علمي
و فناوري، آموزشي، فرهنگي، اجتماعي، هنري و مديريتي مي باشد.
تبصره 2: تعريف و شرايط احراز نابغگي و نحوه حمايت از نوابغ توسط بنياد پيشنهاد و پس
از تصويب هيأت امناء به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي مي رسد.
تبصره 3: استعداد برتر و نخبگي يك فرآيند پويا است و مي بايست تداوم شرايط در
دوره هاي زماني مشخص در احراز نخبگي معيار قرار گيرد.
ماده 3 - فرايند احراز استعداد برتر و نخبگي در حوزه هاي مختلف
1-3- در تعيين و احراز شرايط نخبگي، فرآيندهاي تعريف و تجربه شده توسط نهادهاي
برگزيننده نخبگان هر بخش پذيرفته شده و با جهت گيري علمي و عقلايي سياست هاي
موجود هماهنگ و معيارهاي وضع شده عنداللزوم تقويت و يا اصلاح مي گردد.
2-3- آيين نامه هاي موجود براي تعيين بهترينها در بخش هاي مختلف با رويكرد تقويتي
مورد اصلاح و تصويب بنياد قرار خواهد گرفت.
ماده 4 -شرايط احراز استعدادهاي برتر و نخبگي
افرادي كه داراي يكي از ويژگي هاي زير باشند، استعداد برتر يا نخبه شناخته مي
شوند.
1-4- برگزيدگان المپيادهاي علمي معتبر داخلي و جهاني
الف) نفرات اول تا سوم المپيادهاي معتبر جهاني و بين المللي دانش آموزي با تأييد
وزارت آموزش و پرورش به عنوان نخبه
ب) راه يافتگان مرحله نهايي المپيادهاي معتبر جهاني بين المللي دانش آموزي با تأييد
وزارت آموزش و پرورش به عنوان استعداد برتر
ج) نفرات اول تا سوم المپيادهاي معتبر بين المللي دانشجويي با تاييد وزارتين علوم و
بهداشت به عنوان نخبه
د) نفرات اول تا سوم المپيادهاي معتبر علمي دانشجويي كشور با معرفي وزارتين علوم و
بهداشت به عنوان استعداد برتر
ه) نفرات اول تا سوم المپيادهاي معتبر علمي دانش آموزي كشور با معرفي وزارت
آموزش و پرورش به عنوان استعداد برتر
2-4- برگزيدگان از ميان آزمونهاي سراسري
برگزيدگان از ميان رتبه هاي برتر آزمون هاي سراسري مقطع كارشناسي از ميان
100 نفر اول براي رشته هاي رياضي و فيزيك، 50 نفر اول براي رشته هاي علوم تجربي ،
50نفر اول براي رشته هاي علوم انساني و 20 نفر اول براي رشته هاي هنر به عنوان
استعداد برتر
3-4- مخترعان و مكتشفان
الف) برگزيدگان مسابقات و جشنواره هاي علمي معتبر داخلي و خارجي از قبيل جشنواره
بين المللي خوارزمي، جشنواره جوان خوارزمي و جشنواره علوم پزشكي رازي با معرفي
وزارتين علوم و بهداشت و تاييد بنياد به عنوان استعداد برتر
ب) برگزيدگان از ميان مخترعان و مكتشافان ايراني كه اختراع و اكتشاف آنان در مراجع
ذيصلاح داخلي و يا خارجي به ثبت رسيده باشد. به عنوان استعداد برتر(بنياد تعيين
كننده مراجع ذيصلاح است).
تبصره : جشنواره ها و مسابقات علمي با تاييد وزارتين علوم و بهداشت و در موارد خاص
با تاييد بنیاد معتبر شناخته مي شود.
4-4- دانش آموختگان
برگزيدگان از ميان نفرات اول دانش آموخته رشته هاي دانشگاهي (كارشناسي و بالاتر)
داخل كشور و حوزه هاي علميه(سطح يك و بالاتر) با معرفي« وزارتين علوم و بهداشت »
و «مديريت حوزه علميه قم و خراسان» به عنوان استعداد برتر
5-4- برترين هاي مسابقات علوم قرآني
برگزيدگان نفرات اول تا سوم مسابقات معتبر قرآني داخلي و بين المللي با تاييد وزارت
فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان استعداد برتر
تبصره : تشخيص اعتبار مسابقه با بنياد است.
6-4- شخصيتهاي برجسته علمي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور
الف) برگزيدگان از ميان محققان ايراني كه براساس معيارهاي مؤسسات معتبر اطلاعات
علمي بين المللي و داخلي به لحاظ تعداد ارجاعات به مقالات آنها و يا ساير شاخص هاي
مرتبط به عنوان پژوهشگران و دانشمندان ملي و بين المللي قرار گرفته اند، با معرفي
وزارتين علوم و بهداشت به عنوان نخبه.
ب) برگزيدگان از ميان افرادي كه براي حل مشكلات ملي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي
كشور راهكارهاي مناسبي ارائه كرده اند و اين راهكارها تجربه شده و نتايج حاصل از آن
به تاييد مراجع ذيربط رسيده باشد، با انتخاب بنياد به عنوان استعداد برتر
ج) برگزيدگان از ميان افرادي كه در هر يك از رشته ها و گروه هاي علمي اعم از علوم
انساني و معارف اسلامي، علوم پايه، فني مهندسي، پزشكي، كشاورزي و هنر، نظريه يا
تئوري جديد ارائه كرده و از سوي مراجع معتبر ملي و بين المللي مربوطه، تاثيرگذار
شناخته شده باشد به عنوان استعداد برتر (تشخيص مراجع معتبر با بنياد است)
د) برگزيدگان از ميان مؤلفان و مترجمان كتب، نويسندگان مقالات، واعظان و شاعران
كه آثار فاخر ايشان داراي نقش مهم و تاثير ويژه در توسعه مرزهاي دانش و فناوري يا
تربيتي و اخلاقي در حوزه مربوط بوده است، به عنوان استعداد برتر(تشخيص مراجع
معتبر با بنياد است)
7-4- آفرينندگان آثار بديع و ارزنده ادبي و هنري
برگزيدگان از ميان آفرينندگان آثار بديع و ارزنده هنري در حوزه هاي موسيقي، نقاشي،
هنرهاي تجسمي، هنرهاي نمايشي، معماري و غيره با معرفي مراجع معتبر و انتخاب بنياد
به عنوان استعداد برتر(تشخيص مراجع معتبر با بنياد است)
8-4- اعضاي هيأت علمي دانشگاهها و مؤسسات پژوهشي و فناوري
الف)برگزيدگان از ميان اعضاي هيأت علمي كه در مراتب دانشگاهي كار ممتاز و شاخصي
را انجام داده اند به عنوان استعداد برتر
ب) برگزيدگان از ميان اساتيد نمونه و ممتاز در سطح كشور براساس ضوابط وزارتين علوم
و بهداشت به عنوان استعداد برتر
ج)برگزيدگان از ميان پژوهشگران نمونه كشوري براساس ضوابط وزارتين علوم و بهداشت
به عنوان استعداد برتر
9-4- مدرسين و محققين علوم حوزوي
الف) برگزيدگان از ميان مدرسين حوزه هاي علميه كشور كه تدريس مي نمايند، براساس
ضوابط شوراي عالي حوزه علميه قم به عنوان استعداد برتر
ب)برگزيدگان از ميان محققين برتر حوزوي با معرفي شوراي عالي حوزه علميه قم به
عنوان استعداد برتر
تبصره 1: در مواردي كه براي »برگزيدگان « مرجع ذكر نشده است، مرجع گزينش بنياد
است.
تبصره 2: بنياد مي تواند از ميان برگزيدگان به عنوان »استعدادهاي برتر « افرادي را به
عنوان «نخبه» معرفي نمايد.
ماده5: پيشنهاد استعداد برتر و نخبگي مي تواند هم از سوي افراد واجد شرايط و هم
از سوي نخبگان و استعدادهاي برتر شناخته شده و هم از سوي نهادها و سازمانها به
بنياد صورت گيرد.
ماده 6: نحوه حمايت از استعدادهاي برتر و نخبگان و ساير موارد براساس آيين نامه ها
و ضوابطي خواهد بود كه مطابق بند 11 ماده 9 اساسنامه بنياد توسط هيأت امناء بنياد
ملي نخبگان پيشنهاد و به تصويب مي رسد.
ماده 7: موارد خاص و همچنين موارد پيش بيني نشده يا داراي ابهام در شرايط احراز
استعدادهاي برتر و نخبگي و مراجع تاييد كننده بنا به تصويب هيأت امناء بنياد ملي
نخبگان خواهد بود.
ماده 8: اين آيين نامه در8 ماده و 7 تبصره در جلسه 589 مورخ 85 /06 / 14 به تصويب
شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد و هر گونه تغيير در مفاد آن منوط به پيشنهاد هيأت
امناي بنياد ملي نخبگان كشور و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي خواهد بود.
در ضمن اطلاعات تکمیلی اساسنامه بنیاد ملی نخبگان (مصوب شورای انقلاب فرهنگی) و کلیه ضوابط و آیین‌نامه‌های مرتبط با آیین‌نامه‌های بنیاد ملی نخبگان در سایت بنیاد نخبگان استان زنجان به نشانی zanjan.bmn.ir موجود می باشد.
