تصویربرداری ماهواره‌ای
تصویربرداری ماهواره‌ای به عمل برداشت تصویر از زمین یا دیگر سیاره‌ها با استفاده از ماهواره گفته می‌شود.
پیشینه و سیر رشد
در دهه ۱۹۶۰ آمریکا از طریق ماهواره‌های جاسوسی خود شروع به جمع‌آوری اطلاعات علیه کوبا و شوروی سابق نمود. در سال ۱۹۷۲ ناسا اولین ماهواره ارزیابی منابع زمینی بنام ERTS-۱ را به فضا پرتاب کرد که بعدها تحت نام لندست شناخته شد.
در سال ۱۹۷۲ اولین سری ماهواره‌های لندست با دوربین و سنجنده‌های RBV (Return Beam Vidicon)، MSS (Multi spectral sensor) و TM(Thematic Mapper) در چهار و هفت باند توسط ایالات متحده آمریکا در مدار زمین قرار گرفته، از این مرحله که تصویربرداری از حالت آنالوگ خارج و بصورت رقومی درآمد، دریچه‌ای جدید برای پردازش تصاویر و نهایتاً تعبیر و تفسیر آنها به روی بشر گشوده شد.
فرانسه در سال ۱۹۸۶ اولین سری ماهواره‌های SPOT خود را با قدرت تفکیک ۱۰ و ۲۰ متر (درسه باند) در مدار کره زمین قرار داد.
هندوستان سری ماهواره‌های IRS (Indian Remote Sensing) را در سال ۱۹۸۸ تکمیل نمود.
ژاپن و آژانس فضایی اروپا در سال ۱۹۹۱ به ترتیب اقدام به ساخت سری ماهواره‌های ERS(European RSSatellites), MOS (Marine Observation Satellites) نموده و ماهواره‌های خود را در مدار کره زمین قرار دادند.
در سال ۱۹۹۱، کشور کانادا سری ماهواره‌های Radar-sat (Radio Detection&Ranging Satellite) را تکیمل و به فضا پرتاب نمود.
در سال ۱۹۹۵، با مشارکت کشورهای برزیل و چین، ماهواره CBERS(China-Brazil Earth Resource Satellite) به فضا پرتاب شد.
با پرتاب ماهواره‌های IKONOS (قدرت تفکیک ۸/. متر و ۲/۳ متر) در سال ۱۹۹۹ و Quick-Bird (قدرت تفکیک ./۶ متر و ۴۴/۲ متر) درسال ۲۰۰۱، قدم بزرگی در جهت تولید و بکارگیری تصاویر ماهواره‌ی با قدرت تفکیک بالا برداشته شد.
در سال ۲۰۰۳ با ساخت و پرتاب ماهواره پیشرفته Orbview (قدرت تفکیک ۱ متر و ۴ متر) قدم جدیدی در عرصه تصویربرداری ماهواره‌ای برداشته شد.
سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO)، در حال تحقیق درباره پروژه ماهواره‌هایی است که دارای قابلیت ارسال به فضا و بازگشت مجدد به زمین هستند.
در سال ۲۰۰۸ ماهواره Geo-eye (قدرت تفکیک ۴/۰ متر و ۶/۱ متر) در مدار زمین قرار گرفت. تاکنون این ماهواره جزو مدرن‌ترین ماهواره‌های با قدرت تفکیک بالا محسوب می‌گردد که کاربردهای فراوانی در سنجش از دور دارد.[۱]
کاربرد تصاویر ماهواره‌ای
کاربرد در کشاورزی و خاک‌شناسی
-
شناسایی اراضی کشاورزی
-
شناسایی نوع محصول
-
تعیین سطح زیر کشت
-
شناسایی مناطق مستعد کشت
-
تخمین عملکرد محصول
-
شناسایی محدودیت‌های کشت
-
شناسایی اراضی شور
-
شناسایی اراضی تحت فرسایش
-
شناسایی خاک‌های مرطوب
-
شناسایی باتلاق‌ها
-
شناسایی آفات و امراض گیاهی
-
تخمین مواد موجود در خاک
-
نظارت بر رشد محصول
کاربرد در زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی
کاربرد در مطالعات جنگل و مرتع
-
شناسایی مناطق جنگلی
-
شناسایی گونه‌های جنگلی
-
شناسایی اراضی مرتعی از نظر تراکم پوشش
-
شناسایی مناطق از بین رفته جنگلی و مستعد جنگل‌کاری
-
شناسایی مناطق جنگل‌کاری شده
-
مطالعه مربوط به آبخیزداری وحفاظت خاک
-
تشخیص آتش‌سوزی‌های جنگلی
-
تفکیک اراضی مرتعی از نظر ارتفاع
کاربرد در مطالعات شهری
-
تهیه و تولید نقشه‌های کاربری اراضی و واحدهای فیزیوگرافی
-
تهیه DTM برای شهرها
-
مطالعات زمین‌شناسی شهرها
-
تهیه نقشه شکستگی‌ها و گسل‌های مناطق شهری
-
تعیین زون‌های لرزه‌خیز در مناطق مختلف
-
تهیه نقشه حرارتی کلان‌شهرها
-
شناسایی دینامیسم زون‌های ساحلی و بررسی توسعه آنها
-
مطالعات فرسایشی شهرها و تعیین زون‌های سیل‌خیز
کاربرد در محیط زیست
-
شناسایی چشمه‌های آب سرد سواحل
-
شناسایی محل تخلیه زباله‌های اتمی
-
شناسایی کوه‌های آتشفشانی و تغییرات حاصله در آنها
-
شناسایی مواد معدنی رادیواکتیو
-
شناسایی مناطق مناسب برای ایجاد پارک‌های زیست محیطی و حیات وحش
-
مطاله جزر و مد وجریانات سطحی
-
هشدار در مورد آتش‌سوزی جنگل‌ها و چاه‌های نفتی
-
ردیابی آلودگی‌های نفتی در آب‌ها در مقیاس منطقه‌ای و جهانی
کاربرد در کارتوگرافی
-
تهیه نقشه‌های کشاورزی، جمعیت، جنگل...
-
تهیه نقشه‌های عکسی (فتومپ)
-
تهیه نقشه‌های پوشش گیاهی
-
تهیه نقشه‌های کوچک و بزرگ مقیاس در سطح استان، کشور، قاره و غیره
-
تهیه نقشه‌های جهت شیب عمومی و کلی
-
تهیه نقشه‌های فرم اراضی (land form)
-
تعیین و تصحیح حد و مکان‌های جغرافیایی و تنظیم نقشه تقسیمات کشوری
-
تهیه اطلس‌های کشوری در مقیاس‌های مختلف
کاربرد در هواشناسی و اقلیم‌شناسی
