انگ چیست؟
استیگما (داغ، انگ) در یونان باستان عامل متمایزکننده بردگان و جنایتکاران از مردم عادی بوده انگ انواع مختلفی دارد از جمله انگ ناشی از نقص جسمی ، انگ مرتبط با رفتار و شخصیت فرد نظیر بیکاری و بیماری روانی ، انگ جنسیتی و غیره.
انگ مجموعه ای منفی از نگرشها، تفکر، بازخورد، پیش داوری درباره یک شخص، گروه،جامعه یا ملت است. مثلا اهالی فلان شهر خسیس هستند، اهالی فلان قوم، ابله هستند... انگ سبب می شود ما از چیزی بترسیم، آنرا طرد یا انکار کنیم و یا خجالت بکشیم وشرمنده شویم. مثل سرطان، سل، جذام، اعتیاد، ایدز، ناباروی. لازم نیست انگ همیشه درمورد بیماری ها بوده بلکه می تواند حتی درباره مسایل اجتماعی نیز باشد، مثلا طلاق،بعضی مشاغل (مرده شوی، خدمتکار، فراش مدرسه و ...) و شرایطی چون بیوه بودن، استفادهاز سمعک، عصا، صندلی چرخ دار، چاقی، لاغری، کوتاهی قد، بلند قدی، لهجه ای خاص، یارنگین پوست بودن که می توانند مصداقهایی از انگ خوردن باشند.
انگ ناشی از بیماری روانی ، معمولا خانواده مبتلایان را هم در گیر می کند ، که خود را بصورت تمسخر و عدم مراوده همسایگان نشان می دهد که منجر به کاهش اعتماد به نفس در آنان می شود .
متاسفانه بنظر می رسد افراد متخصص و مردم عادی به یکسان به انگ بیماری روانی ، اشاره می کنند چنانکه گویی این موردی پذیرفته شده از اطلاعات عمومی است.
حس عمومی مردم ما نسبت به بیماران مبتلا بهاختلالات روانی آمیخته ای از ترس و نفرت و تمسخر است. آنها که بیماری در خانه دارندیا در آسایشگاه، از وجودش شرمنده اند و آنها که بیماری را در اطراف خود می بینند،جز با لبخندی آمیخته از تمسخر و ترحم با او برخورد نمی کنند..
سرنوشت بیمار چیست؟گاهی در انزوا می ماند و گاهی بدون حمایت و درمان، درگیر با هیولای بیماری وبرچسب هایی که هیچگاه پاک شدنی نیستند، به حال خود رها می شود
انگ چه مشکلاتی در زمینه سلامت روان ایجاد می کند؟
اگر بپذیریم که روان هم مانند جسم بیمار می شود و بیماریهای روانی نیز قابلدرمان هستند، پذیرش و تحمل ما در این زمینه بالا خواهد رفت. یادمان باشد که از هر 5نفر ایرانی، یک نفر از مشکلات سلامت روان رنج می برد. معنی دیگر این جمله آن است کهاگر میانگین خانوار را 5 نفر فرض کنیم، در هر خانواده یک نفر نیازمند دریافت خدماتروان پزشکی و روانشناختی است.
اثر انگ گذاری برمبتلایان :
با وجود بار چشمگیر بیماری های روانپزشکی در دنیا و ایران ، در صد ناچیزی از مبتلایان جهت درمان مراجعه می کنند ، احتمال می رود ترس از انگ بیماری روانی ، از بزرگترین موانع استفاده از خدمات روانپزشکی باشد . بیمارانی هم که مراجعه می کنند با خوردن برچسب بیمارروانی دچار تبعیض ، پیشداوری غیر موجه ازسوی دیگران ، انزوا و محرومیت از بسیاری حقوق اجتماعی می شوند. این موضوع نه تنها درباره بیماران روانی شدید بستری ، بلکه درباره بیماران مبتلا به بیماری خفیف که فقط به درمانگاه یا مطب به صورت سرپایی مراجعه می کنند ملاحظه می گردد. گذشته از انگ گذاری اجتماعی ، انگ گذاری درونی توسط بیماران روانی موجب احساس تحقیر و سرافکندگی درآنان ، انکار بیماری و رد توصیه های درمانی توسط آنان می گردد.
این مساله موجب ایجاد یک چرخه معیوب می شود ، در ابتدا شخص با صفت معیوبی انگ زده می شود ، سپس تبعیض درمورد او اعمال می گردد. این امر موجب کاهش اعتماد به نفس و ناتوانی در او می شود زیرا وی دسترسی کمتری به منابع حمایت اجتماعی ومالی دارد. با تداوم چرخه ، انگ هر چه بیشتر تقویت می شود.
مشکلاتی که بخاطر انگ پیش می آیند عبارتند از:
عدم مراجعه به موقع به روان پزشک
کاهش همکاری با پزشک معالج
تاثیرات اجتماعی انگ:
برخورد خانواده ها: تجربه کارکنان بخش روانپزشکی در بیمارستانها نشان دادهاست بیماران روانی کمتر در ملاقات ها گل دریافت می کنند در حالی که بیماران جسمی درهر ملاقات چندین دسته گل دریافت می کنند. آیا این یک تبعیض بزرگ بین بیماران جسمیوروانی نیست؟
ایجاد مشکل در ازدواج: بیماران روانی، برای ازدواج و تشکیل خانواده نیزدچار مشکل می باشند و کمتر کسی به خاطر انگ بیماری روانی، حاضر به ازدواج با آنهامی شود.
اشکال تراشی در استخدام آنها: تحقیقات نشان می دهند اکثر بیماران، بیشترحاضرند در مصاحبه استخدامی بجای اشاره به سوابق بستری در بیمارستان روانپزشکی، بهداشتن سابقه محکومیت در زندان اشاره کنند.
سنگ اندازی مسئولین بهداشتی برای تاسیس بخش روانپزشکی در بیمارستانهایعمومی
راه های کاهش انگ (انگ زدایی):
همه باید دست به دست هم داده و برای بهبود وضعیت این بیماران تلاش کنیم.
خود ابرازی: اشکالی ندارد اگر افرادبزرگی که دچار بیماری هستند، آن رااعلام کنند، مثلا یک نویسنده یا شاعر بزرگ به بیماری یا اختلال روانی خود اشارهکند.
استفاده از هنر برای شناساندن این نوع بیماریها به مردم: فیلم ذهن زیبا باشرکت راسل کورو و فیلم اوتیسم با بازی زیبای داستین هافمن و ......
نظارت دائمی مردم و متخصصان بر نمایشهای صدا و سیما
مراقب زبان خود باشیم تا با استفاده نامناسب از کلماتی مانند دیوانه وروانی و تیمارستان یا دارالمجانین ناخواسته باعث رنجش بیماران نشویم.
هیچ یک از ما برای یک بیمار سرطانی یا جذامی لطیفه نمی سازیم و نمی گوییم،پس چرا باید برای بیمار روانی و کادر بیمارستان روانی لطیفه ساخت و به آن خندید؟
- تصحیح دیدگاه نادرست عامه مردم ، خانواده و کارگزاران نهادهای مربوط درباره بیماری های روانپزشکی ومبتلایان به آن
- افزایش آگاهی عامه مردم ، خانواده و کارگزاران نهادهای مربوط درباره درمان پذیر بودن بیماری های روانپزشکی
-کاهش بستری مبتلایان به بیماری های روانپزشکی با کاربرد روش های نوین درمانی اعم از دارویی و غیر دارویی و کاهش طول بستری در بخش روانپزشکی
-ورود بیماران روانپزشکی به جامعه
-یافتن راهکارهایی برای تقویت گروه های خودیاری بیماران و خانواده های آنان
ما بیماری را انتخاب نمی کنیم ، پس همانطور که با بیماران مبتلا به اختلالات جسمی همدردی می کنیم چرا که خود را در وضعیت آنان مجسم می نماییم ، چه خوب است که گاهی خود را در جایگاه مبتلایان به اختلالات روانپزشکی و خانواده آنان ببینیم . کسانی که نه تنها از درد بیماری رنج می برند و مرهمی برای آن نمی یابند بلکه نگاه های تحقیر آمیز افراد نادان همچون عفونتی است که مانع بهبود زخم آنها می شود.
